woensdag 8 april 2009

De geschiedenis van 1 mei


Voor velen is 1 mei gewoon een dag vrijaf, één dag weg van de baas, de fabriek of de verstikkende saaiheid van de schoolbanken. Anderen trekken naar de 1 mei-stoet en het 'feest van de arbeid' waar sociaal-democratische partijbonzen en hoge pieten van de vakbond zich voor één dag voor doen als oprechte socialisten. Er wordt gezwaaid met rode vlaggen, het regent loze beloften, de partijleider spreekt de menigte toe als 'kameraden' en de internationale wordt gezongen. Even is er een sprankeltje hoop op een betere wereld, de herinnering aan vervlogen tijden van heftige strijd flakkert weer even op doch de volgende dag zitten de 'vertegenwoordigers van het volk' weer knus op hun zeteltjes in het parlement, aan tafel met de patroons of in één of andere bedrijfsraad de belangen van 'hun kameraden' verraden. De arbeidersters gaan met hangende schouders terug door de fabriekspoort, de leerlingen vegeteren verder op school, de gevangenissen en asielcentra blijven potdicht en het sprankeltje hoop van 1 mei is snel vergeten.

Deze platte bedoening op de dag van de arbeid is zo ridicuul dat een reactie niet kon uitblijven. Twee jaar geleden was er in Gent de ietwat hectische maar strijdbare achteruitgang-optocht door anarchisten van allerlei slag, vorig jaar werd de eerste mei door Gentse libertaire, autonome en grassroots-groepen en kollektieven uitgeroepen tot 'dag van de Anarchie'. En ook dit jaar wordt er een optocht georganiseerd, ditmaal met een duidelijke antikapitalistische boodschap. Misschien is dit het begin van een hele reeks revolutionaire 1 mei-acties waarmee een oude draad terug wordt opgenomen, want we mogen niet vergeten dat de roots van de eerste mei nauw zijn verweven met de geschiedenis van de anarchistische beweging.

Een stukje geschiedenis

Eind negentiende eeuw waren de Verenigde Staten het decor van een woelige sociale strijd. De arbeidersklasse leefde in de miserie en het wilde kapitalisme zorgde voor een uitzichtloze armoede. De politieke elite negeerde, conform haar dogmatische marktlogica, elke vraag naar een sociale politiek. Hierdoor radicaliseerde de werkende bevolking en kwam het tot wilde stakingen, massale betogingen en andere directe actie. Op 1 mei 1886 werd er een nationale algemene werkstaking uitgeroepen met als centrale eis de achturige werkdag. Anarchisten organiseerden mee acties op lokaal vlak. In Chicago, waar de arbeidersbeweging sterk stond en het anarchisme een grote aanhang had, staakten niet minder dan 40.000 arbeiders. De enorme betoging die door de straten trok verliep rustig. Twee dagen later (er werd in Chicago nog steeds gestaakt) kwam het echter tot rellen tussen stakers en stakingsbrekers. Toen de politie op de demonstranten schoot vielen er doden. In allerijl organiseerden de anarchisten een meeting en drukten ze pamfletten tegen de staat en haar gewelddadig repressieapparaat. Op deze meeting op de Haymarket-square werden toespraken gehouden en men riep op tot verdere acties. Onverwachts chargeerden de ordediensten en in de schermutseling die daarop volgde werd er een bom in de linie van de politie geworpen. Daarop begonnen de flikken wild in het rond te schieten en de Haymarket werd een waar bloedbad. 's Anderendaags werden acht mensen uit de harde kern van de anarchistische beweging gearresteerd en als zondebok opgevoerd. Zonder dat de aanslag grondig onderzocht was werden ze allen veroordeeld voor moord en samenzwering tegen de staat. Drie van hen kregen levenslang, één pleegde zelfmoord en de andere vier werden opgehangen, zij staan sindsdien bekend als de Haymarket-martelaren.

Later bleek dat de bom geworpen was door een provocateur en dat de anarchistische militanten onschuldig waren. Ze werden het slachtoffer van de willekeur van de staat en de panische angsten van een burgerij die vreesde haar privileges te verliezen. Geschokt door deze wrede repressie besloot de socialistische internationale in 1889 dit drama elk jaar te herdenken en 1 mei uit te roepen tot internationale dag van de arbeid, zodat het bloedbad van de Haymarket nooit zou worden vergeten. De anarchisten waarschuwden dat de eerste mei geen feestdag maar een strijddag moest worden.

1 mei vandaag

Anno 2009 lijkt er weinig over gebleven te zijn van wat ooit een strijddag was. Zeker in onze regio heeft 1 mei meer weg van een politiek inhoudsloze reünie van mediageile sociaal-democraten dan van een dag van sociale strijd. Een mens vraagt zich af hoe SPA-politici 'Ontwaakt verworpenen der aarde' over hun lippen krijgen terwijl ze er in hun regeringen zelf jarenlang voor hebben gezorgd dat de verworpenen der aarde tot op vandaag worden geïllegaliseerd en wachtend op hun deportatie worden opgesloten in gesloten centra, dat arbeiders alsmaar langer en meer moeten werken voor alsmaar minder loon, terwijl het patronaat haar decadente levensstijl behoudt. De burgemeester van Gent, die zichzelf een echte socialist noemt, is verantwoordelijk voor het lot van talloze Roma-families die worden opgejaagd en op straat moeten leven, terwijl er honderden gebouwen leegstaan. Dat de 'echte socialist' de tweede strofe van de internationale is vergeten ('De Staat verdrukt, de Wet is gelogen...') is duidelijk.

Ook dit jaar eisen wij 1 mei op, we maken er opnieuw een strijddag van. Vechten voor vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit is meer dan ooit nodig. Tot dan!

Anarchie! Sociale Revolutie! De straat is van ons!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten